Paeonia - Şakayık Çiçeği: Bakımı ve Türleri

          

        Şakayık, Paeonia, zarif görünümü ve büyüleyici kokusuyla bahçelerin gözdesi olan çok yıllık bir çiçektir. Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika kökenli olan bu çiçek, özellikle Çin ve Japon kültürlerinde aşk, refah ve şansın sembolü olarak kabul edilir. Şakayıklar genellikle pembe, beyaz, kırmızı ve sarı tonlarında çiçek açar. Başlıca iki türü bulunur:

🌸 Otsu Şakayıklar (Paeonia lactiflora): İlkbaharda çiçek açar ve kışın yapraklarını döker.

🌸 Ağaç Şakayıkları (Paeonia suffruticosa): Odunsu yapısıyla yıllarca dayanır ve büyük çiçekler açar.

🌿 Toprak: İyi drene edilmiş, besin açısından zengin toprakları sever.

🌿 Işık: Güneşli veya yarı gölgeli alanlarda daha iyi gelişir.

🌿 Sulama: Toprak kurudukça sulamak yeterlidir; aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

💖 Anlamı ve Kullanımı: Şakayık çiçekleri aşk, mutluluk ve barışı temsil eder. Düğün çiçekleri ve buketlerde sıkça kullanılır. Ayrıca parfüm ve kozmetik sektöründe hoş kokusuyla da tercih edilir.

        Bahçede şakayık yetiştirme:

    Şakayık çok fazla alana ihtiyaç duyar, aksi takdirde diğer bitkilerin önüne geçer 

Bir diğer önemli faktör ise alanın büyüklüğüdür. Çalı şakayık için alan en az 1m 2 olmalıdır çünkü Paeonia delavayi gibi türler 5m genişliğe kadar büyüyebilir. Doğru pH değerine (6.0 – 8.0) ek olarak, yeterli drenaj etkisi de önemlidir. Su basması, herhangi bir çalı şakayık için muazzam bir stres faktörüdür. Mevcut toprak yüksek oranda kum içeriyorsa, etkisi yeterlidir. Ancak, ağır killi toprakların gevşetilmesi ve kumla karıştırılması önerilir.

        Ne zaman ve hangi gübre kullanılmalı?

    Şakayık kış uykusundan sonra tomurcuklandığında, gübreleme de başlamalıdır. Son gübreleme daha sonra Temmuz veya Ağustos'ta, şakayıklarınız yaza veda etmek için son kez çiçek açmadan önce yapılır. Daha sonra gübrelemeden kaçınmalısınız, çünkü gübrelerseniz yeni sürgün oluşur, bu yeni sürgünler kışa kadar sertleşemez ve kışın donar. Yavaş salınımlı bir gübre kullanın, bu sayede sadece gübreleme döneminin başında ve sonunda gübrelemeniz gerekir. Toprakların kirlenmemesi için lütfen organik bir gübre kullanın. 

        Şakayıklar ne zaman budanmalıdır?

    Şakayıkların budanma zamanı yılın ikinci yarısıdır. Ne tür budama yapılacağına bağlı olarak bu zaman Haziran'dan Aralık'a kadar değişir. 

        Çalı şakayıklarının budanması:

    Bakım yöntemi, bitkinin tüm ölü ve kurumuş kısımlarının çıkarılmasını sağlar. Bunlar, tek tek dallar veya çiçekler olabilir.

    Bitkiniz çok ağır veya besin değeri düşük bir topraktaysa veya ekim derinliği yeterince derin değilse düzgün bir şekilde dallanamaz, ancak dipten bir veya iki dal oluşturur, bu dallar altta yapraksızdır ve aşırı uzunlukları çiçeklerin ağırlığı altında bükülmelerine neden olur. Bu görünümün etkisini azaltmak için şakayığı sonbaharda Ekim ve Aralık ayları arasında yerden kesin ve dipte tomurcuk oluşumunu teşvik edin.

    Şakayık bitkisinin solmuş kısımları enfeksiyon riskleri oluşturur. Bu nedenle, şakayıklar Haziran veya Temmuz aylarında çiçek açtıktan sonra da kesilmelidir. 

        Şakayıkların çoğaltılması:

-Kazma: Bitkinin tüm gövdesini topraktan bir bütün olarak çıkarmanız ve topraktayken bölmemeniz gerekir.

-Bölme: Bitkinin toprak üstü kısımları kesilir ve kök keskin bir bahçe bıçağıyla dikey olarak bölünür. Her kök bölümünde üç ila beş kök ve aynı sayıda tomurcuk bulunmalıdır. Bu işlem ayrıca köklerin hastalıklı ve ölü kısımlarını (siyah, kahverengi veya çürümüş) çıkarmak için de harika bir şekilde kullanılabilir.

-Bölünen bitkilerin dikimi: Önceden hazırladığınız uygun alana bitkinizi dikebilirsiniz.

    *Çalı Formundaki şakayıkları ise aşılama ve çeliklerle çoğaltabilirsiniz. 

    *Şakayıkların tohumdan çoğaltılması

    Tohumları Ağustos'tan Eylül'e kadar olan sürede meyveler tamamen açılınca tohumlar siyaha döndüğü zaman hasat edebilirsiniz.

Tohumlar iyi hazırlanmış bir alt tabaka üzerine sıralar halinde ekilir ve 2 cm toprakla örtülür.

Tohumlar çimlenene kadar, şişen tohumların kurumasını önlemek için, sonraki 12 ila 18 ay boyunca toprak nemli tutulmalıdır. Uzun çimlenme süresinin nedeni, şakayıkların çimlenme engelini aşmak için soğuk bir döneme (yani kışa) ihtiyaç duyan soğuk çimlendiriciler olmasıdır. Genç örnekler çimlendikten sonra, kökleri hala çok hassas olduğu için iki yıl daha yerinde bırakılırlar. Bu süreden sonra, genç şakayıklar sonbaharda benzer bir alt tabakaya daha geniş aralıklarla dikilebilir. Yeni bitkilerin ilk çiçekleri, iyi bir bakımla altı yıl kadar bir sürede ortaya çıkabilir.

        Kesme Çiçek Olarak Şakayıkların Hazırlanması

        Vazo için şakayık ne zaman kesilir?

    Şakayıklar, sapları vazolar için kesilmeden önce üç ila dört yıl büyümelidir. Bu aşamada bile, sadece iki ila üç sap çıkarılmalı ve sürgünlerin üçte birinden fazlası kesilmemelidir. Bunun nedeni, şakayıkların beslenmek için yapraklarına ihtiyaç duymalarıdır. Çiçek tomurcukları kapalı ve yeşillerse, oldukları gibi bırakılmaları daha iyidir. Bu aşamada kesilmeleri, tomurcukların hiç açılmamasına neden olabilir. Ancak, tomurcuklar güçlü bir renklenmeye sahip olur olmaz ve çıkmaya başlar başlamaz şakayıklar vazolar için kesilebilir.

        Vazo için şakayıklar ne kadar derin kesilir?

    Şakayıklar yaklaşık 20 cm uzunluğunda bir sapla vazoya yerleştirilir. Vazolar çok sığ olmamalıdır çünkü çok kısa saplar çiçeklerin açmama riskini artırır. Ayrıca, bitkinin hala fotosentez yapabilmesi ve vazo gübresinden gelen besin emiliminin akıp gidebilmesi için çiçek tomurcuğuna ek olarak sapta iki ila üç yaprak bırakılması önerilir. Budama işi, keskin bir bıçak veya makasla yapılmalıdır.

 

        Vazoda şakayıklar: bakım ve su değişimi

    Şakayıkların sapları basınca karşı çok hassastır, bu yüzden onları bağlamamanız önerilir. Sığ bir vazodaki uzun saplar muhtemelen çiçeğin ağırlığından kırılacak ve solacaktır. Bu nedenle, biraz daha uzun bir vazo kullanın. Ayrıca, şakayıklar çok susayan bitkilerdir, bu nedenle su seviyesi en az iki günde bir kontrol edilmeli ve değiştirilmelidir. Suyu düzenli olarak değiştirmek genellikle suda çok fazla bakteri oluşmasını önlemek içindir.

Paeonia 'Garden Treasure'

***************************************

 Paeonia lactiflora

************************************************************

Paeonia lutea