Şeftali Ağacı

İklim isteği;

Kış sıcaklığının -18, -20 C'ye düştüğü yerlerde, gözler ve sürgünler donar. Erken çiçek açan meyve türü olması nedeniyle ilkbahar don olursa çok zarar görürler. Yaz sıcaklığının düşük olduğu yerlerde ise meyveler geç olgunlaşır ve meyve verimi düşebilir.

Toprak isteği;

Süzek denilen kumlu, killi, milli, çakıllı, derin ve çabuk ısınan alüviyal toprakları severler. Toprak pH'sı 6-7 arasında olması gerekir. Tamamen kumlu topraklarda ise yeterli sulama ve iyi gübreleme ile  yetiştirilebilir. Ağır killi topraklarda iyi sonuç vermez. Böyle bir toprakta gelişim zayıflar ağaçlar mantari hastalıklara karşı dayanıklı olamaz. 

Yüksek kireçli topraklarda yetiştirilecek şeftaliler badem ağacına aşılanır  

Ağır topraklarda yetiştirilecek şeftaliler erik ağacına aşılanır.

Çoğaltma ve Anaçlar;

Şeftali çeşitlerini, tohumla üretmek mümkün değildir. Pratikte şeftaliler aşı ile üretilmektedir. Şeftalinin çoğaltılmasında çeşitli anaçlardan yararlanılır. Şeftali ağacının kendi ömrü 30 yıl, badem anacında 25 yıl, erik üzerinde 50 yıl ve kaysı anacı üzerinde de 40 yıl olduğu kaydedilmiştir.

Sulama;

Sert çekirdekli meyveler arasında en fazla suya ihtiyaç duyan türdür. Su ihtiyacı iklim ve toprak özelliklerine göre farklılık gösterir.  8-12 günlük aralarla ekim ayına kadar sulama devam eder. Meyve hasadından önceki sulamalar meyvelerin irileşmesini, renklerin parlaklaşmasını sağlar.

Gübreleme;

Verilecek gübre miktarının yaprak ve toprak analizleri ile belirlenerek uygulanması en doğru yoldur. Şeftali bahçelerinde iyi bir gübreleme ahır gübresi veya yeşil gübreye ilaveten ticaret gübrelerinin verilmesi ile olur. Üç yılda bir dekara 1,5-2,5 ton hesabıyla ahır gübresi veya ekonomik olmadığı hallerde her yıl yeşil gübre verilerek toprağın organik madde içeriği artırılmalıdır.Suni gübrelerden her yıl ağaç başına her ağacın yaşı için 100 gr. hesabı ile (Örneğin: 5 yaşındaki ağaca 500 gr) verilmesi faydalı olur. Fosforlu gübreler sonbaharda ağacın gövdeden itibaren 1-1,5 m dışına açılacak bir ark içerisine bant şeklinde verilmesi, azotlu gübrelerinde ilkbaharda mart ayı başında 1/2 si, mayıs ayı başında da 1/2 olmak üzere serpme şeklinde verilmesi gerekir.

Budama;

Şeftalilerde meyveler buket dalları ve yıllık sürgünler üzerinde meydana gelir. Bu nedenle her yıl yeni sürgün teşekkülünün sağlanması gerektiği için sert budama uygulanır. İyi bir budama yapabilmek için dal çeşitlerinin ve üzerinde bulunan gözlerin (çiçek gözü, odun gözü) durumu dikkate alınmalıdır. Budama esnasında çiçek ve odun gözlerini karışık şekilde taşıyan dallar bırakılmalı, yalnız çiçek gözü taşıyan dallar kesilmelidir. Budama uygulamalarında gerekiyorsa önce kalın dal kesimi yapılmalı sonra ana dallar üzerindeki dallar seyreltilmelidir. Ana dallar üzerinde 20-25 cm ara ile çıkış yerleri ve yönleri farklı dallar bırakılmalıdır. Bırakılan dalların uzunluğu 50-60 cm den fazla ise 1/3 oranında uçları kesilmelidir. Ana dalların uçları bir yan dal üzerinde kesilmeli, uç kısmında birbirine yakın iki veya daha fazla dal bırakılmalıdır.

Hastalıklar ve Zararlılar;

Kök Çürüklüğü:

Köklerde beyaz çürüklük yapan ve ağaçların ölümüne sebep olan mantari hastalıktır. Hastalık yeni başlamışsa, hasta kökler kazınır yerlerine %5'Iik bordo bulamacı, % 2'Iik Göztaşı, % 5'Iik karaboya veya% 0.5 lik Ceresan yaş'tan biri fırça ile sürülür ve aşı macunu ile kaplanır. Hastalık ilerlemiş ise, ince köklere kadar sökülüp kendi çukurunda yakılır ve metre kareye 3 kg sönmemiş kireç dökülür ve kapanır. Hasta bahçede sağlamları korumak için sonbaharda veya ilk bahara girerken ağaçların taç izdüşümlerinin metrekareleri%5 lik karaboya veya% 2 lik Göztaşı veya% 1lik Ceresan yaş ya da% 2lik formalin mahlülünden 1O litresiyle sulanmalıdır.

Kök Kanseri:

Kök, kök boğazı ve dallarda urlar meydana getirerek ağaçların verimden düşmesine ve erken ölümüne sebep olurlar. Kültürel tedbir olarak; köklerinde ur görülen fidanlar yok edilmeli, urların kesilmesinde kullanılan bıçaklar sık sık ispirto alevinden geçirilmeli, toprak işlenirken ağaçların kök ve kök boğazları yaralanmamalıdır. Kimyasal mücadele olarak; fidanların kökleri dikimden önce % 0.5 lik Ceresan yaş + kil bulamacına  batırıldıktan sonra dikilmelidir. Kök ve kök boğazlarında görülen urlar yaz aylarında kesilmeli ve yara yerlerine hazırlanan % 5 lik Bordo bulamacından (100 it suyu 5 kg göztaşı + 2.5 kg sönmemiş kireç konularak hazırlanır) fırça ile sürülmeli, ilaç kuruyunca yara yerleri nebati katran ile örtülmelidir.

Sarılık (Kloroz}:

Yapraklarda kırmızımtırak kahverengi kurumlar görülür ve sonra dökülürler. Hastalanan ağaçlarda gelişme yavaşlar, verim düşer, kısmen veya tamamen kururlar. Karaboya, Sequestrene 138 Fe, Fetrilon veya Reax iron gibi demir içeren preparatlardanbiri kullanılmalıdır.

Mumya Hastalığı:

Çiçek sürgün ve yaprakların kurumasına meyvelerin ise çürümesine sebep olan mantari bir hastalıktır. Sonbaharda hasta dallar ile siyah kabuklu mumya meyveler bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Çiçekler ve meyve Thiophanete Methyl, Benomyl, Captan, Dodine, Thiram'lı ilaçlardan biri ile ilaçlanmalıdır.

Şeftali  Karalekesi:

Meyve ve sürgünlerde lekelerin meydana gelmesine sebep olan mantari bir hastalıktır. Bir yıl önce o bölgede zarar yapmış ise mutlaka mücadelesi yapılmalıdır. Kükürtlü veya organik preparatlardan birisi (Zineb, Maneb, Metiram, Captan, Thiram, Rhodandinitrobenzol, Delan, WF., Dodine, Benomyl, Thiophanate) kullanılır.

Şeftali Küllemesi:

Yaprak, meyve, tomurcuk ve sürgünler üzerinde kül renkli lekeler meydana getiren ve yaprak ve genç sürgünleri kurutan mantarların oluşturduğu bir hastalıktır.

a) Külleme sürgünleri kışın kesilip atılmalı,

b) Karathane, Binapacryl, Chinomethionat, Thiophanate, Benomyl içeren preparatlardanbiri kullanılmalıdır.

Yaprak Delen:

Fungus yapraklarda delikler, meyve ve sürgünler üzerinde irili, ufaklı lekelerin oluşmasına, tomurcukları kurutmaya v ortalama %30 meyve kaybına sebep olur. a) Sonbaharda hastalıklı dallar kesilip yakılmalı, b) Bordo bulamacı veya bakırl preparatlardan biri, üçüncü ilaçlamada ise Zinep'li ilaçlardan biri kullanılmalıdır.

Yaprak Kıvırcığı:

Fungus bilhassa yapraklarda ve nadiren de meyvelerde şekil bozukluklarına sebep olur. Tomurcuklar 

kabarmadan önce Bordo bulamacı (%2), Bakırlı preparatlar%1) dan biri ile; çiçek taç yapraklarının 

döküldüğü devrede de %03'1ük zineb vey captan'lı preparatlardan biri ile ilaçlanmalıdır.

Kırmızı Örümcek:

Yaprakların altına yada üstünde yerleşerek önce lokal olarak yaprak rengini bozarlar sonra durum 

tüm yaprağa, ağacın diğer yaprakları ile sürgünlerine yayılır. Meyveler yeterince beslenemez ve 

yaprak dökümleri olur. Yaprakta Kırmızı örümcek çeşidi belirlendikten sonra özel ilaçlarla 

mücadelesi yapılabilir. Özel akarisitler (Chlorobenzilate-25, Dicofol-20 vb.) ve insektisitler 

(Diethion 50, Formothion 25, vb.) kullanılan ilaçlardır.

Koşniller:

Ağacın gövde ve dalları üzerinde, bazı türler az veya çok meyve ve yapraklar üzerinde beslenip 

yaşarlar. Meyvelerde kırmızı lekeler oluştururlar. Uygun koşullarda hızlı çoğalıp ağacı kısmen veya 

tamamen kurutabilirler. Koşnillere karşı Methidation 40, vb. ilaçlardan biri kullanılırsa da ilaç 

seçimi söz konusu türe aittalimata göre yapılır.

Doğu Meyve Güvesi:

Larvanın girmiş olduğu genç şeftali sürgünü solar, devrilir ve uçtan 5-6 cm kurur. Saldırının yoğun 

olduğu bahçelerde bütün sürgünlerin uçlarının kuruduğu görülür ve meyvelerin içinde galeriler 

açarlar.

Mayıs-Haziran aylarında kuruyan sürgünler toplanıp yakılmalı, orta erkenci ve geç çeşitlerde 

kuruyan sürgünler görüldüğünden 15 gün sonra Azinphos Carbaryl, Parathion, Phosalone biri ile 2-3 

ilaçlama yapılmalıdır.

Dut Kabuklu Biti: Şeftali ağacı dallarını sonrada ağacın tümünün kurumasına yol açar. Meyvelerde 

kırmızı lekeler oluşturur, bu meyvelerin değerini düşürür. Ağaçlar üzerinde bulunan dut koşnilleri, 

kışın süpürülerek ağaç temizlenir veya Gebbutox, Vintervaş ile ilaçlanınca iyi netice alınır.

Erik Koşnili:

Ağaç üzerinde daha çok guruplar halinde bulunduğundan, bulundukları dallar hızla zayıflar, 

yapraklar solar, dökülür ve giderek dallar kurur. Yoğun görülürse ilkbaharda kış mücadelesi 

uygulanmalıdır. DNOC'li madensel yağlar veya Getutox etkilidir.

Şeftali Yeşil Afidi:

Çiçeklerin açılmasını engeller, erken kuruma ve dökülmelerine sebep olur.

Yapraklar önce uzunlamasına ikiye katlanır, sonra değişik şekillerde kıvrılır ve meyveler bozuk 

şekil alır. Bu afid önemli bir virüs taşıyıcısıdır. İlaçlara karşı direnç kazandığı için her 

ilaçlamada genel afidlere uygulanan ilaçlardan biri kullanılmalıdır.

HASAT

Şeftali meyvelerinde olgunluk belirtisi olarak genellikle zemin ve üst renk teşekkülü ile meyve eti 

sertliği kullanılır. Olgunlaşma esnasında zemin ve üst renkte değişme, meyve etinde de yumuşama 

olur. Meyveler avuç içerisine alınıp sağa sola çevrilerek koparılır. Uzak pazarlara gönderilecek 

veya soğuk hava deposunda muhafaza edilecek meyveler tam olgunluklarından 24-48 saat önce hasat 

edilirler. Ağaçtaki meyvelerin tamamı aynı zamanda olgunlaşmadığından meyveler, hava sıcaklık 

durumlarına göre 2-4 gün ara ile 3-5 defada toplanır. Toplanan meyveler ambalaj kaplarına yukarıdan 

boşaltılmamalıdır. Şeftali meyveleri soğuk hava depolarında %85-90 nisbi nemde -05-0 oC 2-4 hafta 

ile muhafaza edilebilir.